تلویزیون پروتکل اینترنت Internet Protocol television جدید و در حال تکامل است که مخاطبان می تواند با خریداری و اتصال یک ست تاپ باکس به دستگاه تلویزیون خود وصل کرده و از خدمات مانند: دسترسی به آرشیو فیلم ها و سریال ها، موسیقی، پخش زنده، خرید اینترنتی، بازی آنلین،بانک آنلاین وغیره بهره مند شوند .
یک سیستمی است که با استفاده از پروتکل اینترنت برای ساخت یک شبکه، و خدمات تلویزیون دیجیتال ارایه می شود، که این خدمات می تواند توسط اتصال پهنای باند وسیع در اختیار کاربر قرار گیرد. برخی کاربران خدمات IPTV را به همرا خدمات ویدیویی و اینترنتی مانند دسترسی یه وب از VOIP دریافت کنند. در دنیای تجارت ترکیب از IPTV ، VOIPدسترسی به اینترنت از راه دور play Triple که اجرای سه گانه می نامند .
اما IPTV چگونه کار می کتد و اکانت IPTV چیست؟ به جای انتقال محتوا از طریق پالس های نوری در فیبرهای نوری یا امواج رادیویی ماهواره، آی پی تی وی محتوای مورد نظر را از طریق اینترنت در اختیار شما می گذارد. همچنین به جای آن که تعدادی برنامه در زمانی خاص در دسترس شما قرار گیرد تا از بین آن ها دست به انتخاب بزنید. بیشتر ارائه دهندگان IPTV از سرویسی تحت عنوان VOD(ویدئو بر اساس تقاضا( استفاده می کنند. بنابراین مهم ترین تفاوتی که IPTVایجاد کرده است این است که شما می توانید انتخاب کنید که چه چیزی را تماشا کنید تا آن را در زمان دلخواه خود دریافت نمایید.
امروزه شرکت های بزرگی همچون Netflix و Hulu نیز از همین ایده استفاده می کنند. با این تفاوت که تمرکز آن ها به جای تلویزیون بیشتر بر روی فیلم های سینمایی است و برای استفاده از آنها باید اشتراک آی پی تی وی تهیه نمود.
در گذشته این فناوری به علت پهنای باند اندک شبکههای اینترنتی رشد چشمگیری نداشت اما طی سالهای آتی به دلیل رشد چشمگیر پهنای باند و استفاده عموم مردم از شبکه اینترنت )بیش از ۱۰۰ میلیون خانوار( پیشبینی میشود صنعت IPTV دوران درخشانی را تجربه کند. بسیاری از رسانه های تلویزیونی در تالشند سیگنالهای خود را از طریق اینترنت منتقل کنند و به راحتی در اختیار کاربر قرار دهند در آینده کانالهای IPTV به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار میگیرند و برای دریافت آنها تنها به یک اتصال اینترنت و وسیلهای که توسط اینترنت فعال میشود مانند) HDTV, iPod که به رایانه شخصی وصل میشوند( نیاز است و حتی یک گوشی موبایل با تکنولوژی ۳ Gهم میتواند تصاویر تلویزیونی را از اینترنت دریافت کرده و پخش کند. همچنین رجوع کنید به: تلویزیون اینترنتی، تلویزیون تلفن همراه . در دسامبر سال ۲۰۰۵ ،mariposaHDنخستین سرویس دهنده خدمات IPTV بود که تصاویر را در فرمت HDTV به خانههای کاربران برد. پرتالهای وب متفاوتی دسترسی به کانالهای IPTV که به صورت رایگان عرضه میشود را فراهم میآورند. عدهای وجود سریالهای تلویزیونی که از طریق تبلیغات هزینههای خود را جبران میکنند مانند »سریال تلویزیونی گم شده« و »زنان خانهدار ناامید« را نشانه رواج هر چه بیشتر IPTV میدانند .
از آنجا که در IPTV از استانداردهای پروتکل اینترنت استفاده میشود، کاربران با پرداخت هزینه کمتری
برنامههای مورد عالقهشان را تماشا میکنند. استفاده از ستاپ باکس به همراه اتصاالت اینترنت با پهنای
باند وسیع تصاویر را با کیفیت و سرعت بسیار بیشتری به خانهها میآوردISP. ها در حال ارتقا شبکههای
خود هستند تا سرعت شبکه را باالتر ببرند و استفاده از چند کانال تلویزیونی به صورت همزمان و با
کیفیت باال را ممکن سازند .
در ژوئن ۲۰۰۶ ،com. MN1 First News Marketبا فرمت HDTV و به صورت رایگان و زنده
در واالس پخش شد و بازار را تحت تأثیر قرار داد .
امروزه در کنار IPTV تصاویر تلویزیونی از طریق کابل ماهواره و کابل های زمینی دریافت میشوند. با
این وجود، کابل را میتوان دو طرفه کرد و از آن برای انتقال IPTV نیز استفاده نمود .
آزمایش و تحلیل امنیتیIPTV
پالتفرم تحلیل امنیتی و تست )تستهای شخص ثالث موجود و اسکیر پستهایی مانند ,PROTOS
Nessusرا به صورت خودکار انجام میدهند. مشکل اصلی موجود در زمینه تست IPTV و تحلیل
امنیتی آن مربوط به عمومیت ابزارهایی نظیر Protos, Nessus است که بهطور اختصاصی برای
IPTVطراحی نشدهاست. تعریف معیارهای امنیتی مناسب، تعریف پارامترهای اصلی برای ارزیابی
کیفیت )نظیر کیفیت سرویس، تأخیر شبکه، کیفیت تصویر و …( از جمله چالشهای پژوهشی این
موضوع بهشمار میروند که فعالیتهای دانشگاهی مختلفی در داخل کشور ایران بر روی این مسئله انجام
شدهاست. آزمایشگاه شبکههای رایانهی دانشکده رایانه دانشگاه علم و صنعت ایران که یکی از واحدهای
پژوهشکده فناوری اطالعات این دانشگاه است، با تمرکز بر روی شبکههای نسل آینده و سرویسهای آن،
پروژههای پژوهشی را با عناوین انجام دادهاست که فهرست کلی آن بر روی سایت آن موجود است.
خدمات یکپارچه IPTV
یکی دیگر از مزایای شبکههایIP محور امکان یکپارچهسازی این شبکهها با شبکههای دیگر است. در
سامانهٔ خدمات یکپارچه خدمات موجود به گونهای با یکدیگر تعامل میکنند که در نهایت خدمات تازهای را
در اختیار کاربر قرار میدهند. از نمونههای بسیار خوب میتوان به سامانهٔ مزاحمیاب تلفنی – تلویزیونی
ٔ (ID Caller (تماس فرد را روی صفحهٔ تلویزیون
اشاره کرد که شماره نماش میدهد )و یا آن را به پست
الکترونیک فرد و غیره ارسال میدارد(. خدمات IP محور به کاربران اجازه میدهد تا از هر مکان و در
هر زمانی اطالعات را بر روی صفحهٔ تلویزیون، رایانه یا تلفن همراه خود تماشا کنند و در صورت نیاز
این خدمات را به صورت یکپارچه درآورند. ارائهٔ سرویسهای تعاملی در بستر IPTV نیز موضوع جالب
دیگری است که سبب جذب کاربران میشود. تعدادی از مهمترین سرویسهای تعاملی موجود در این حوزه
شامل محتوای درخواستی )موسیقی، ویدئو و صدا(، دسترسی به اینترنت از طریق تلویزیون، اخبار
اختصاصی، خرید تلویزیونی، بازی تلویزیونی و تحت شبکه، تبلیغات بر پایهٔ سلیقهٔ بیننده، سامانهٔ هشدار،
تلتکست دیجیتال، شبکههای اجتماعی و سرویسهای متنوع دیگری است که بر پایهٔ نوع کاربران و بازار
هدف محصول مورد نظر قرار میگیرد .
محدودیتها از آنجا که IPTV بر پایهٔ پروتکل اینترنت (IP (کار میکند، در صورتی که سرعت اتصال IPTV به اندازه کافی نباشد، تأخیرهایی را در پخش ایجاد مینماید .هماکنون، بیشتر سامانههای IPTV خدمات ٔ HDTVرا ارائه نمیدهند در حالیکه بیشتر سامانههای تلویزیون دیجیتال مانند DVB از این خدمات پشتیبانی میکنند. با توجه به توسعهٔ شبکههای دسترسی باند پهن در کشور ایران، ارائهٔ سرویسهای ٔ زیرساخت را نیاز دارند، تصویری که کیفیت تضمین شده امکانپذیر شدهاست. هماکنون، پهنای باند عمومی قابل ارائه از طریق شبکههای ADSL در ایران بیش از ۶ مگابیت بر ثانیه است که برای ارائهٔ سرویسهای تصویری حتی با کیفیت HD نیز کفایت میکند .محدودیت دیگر موجود در توسعهٔ سامانهٔ IPTVدر کشور ایران مربوط به استقالل سازمانهای مربوط به تولید محتوا از سازمانهای متولی شبکهٔ زیرساخت است.
انواع آی پی تی وی به طور کلی سه نوع مختلف از IPTV وجود دارد:
ویدئو بر اساس تقاضا(vod)
نام این سرویس کامال تداعی کننده کاری که انجام می دهد است. شما ویدئو را هر موقع که بخواهید دریافت می کنید. سایت های استریم کننده فیلم های سینمایی نمونه ای از VOD هستند. شما هیچ محدودیت زمانی نخواهید داشت و فقط اعالم می کنید که چه چیزی را می خواهید تماشا کنید و تهیه کنندگان این سرویس نیز آن را برای شما از طریق اینترنت می فرستند و شما هم به سادگی آن را تماشا می کنید. نت فلیکس، هولو و سرویس ویدئوهای آمازون مثال های خوبی از ارائه این سرویس هستند. برخی از سرویس های VOD به ارائه تبلیغات تعاملی هم می پردازند. به این صورت که یا انتخاب این تبلیغات معموال وارد یک وبسایت می شوید تا با جزییات بیشتری از آن مطلع شوید. سرویس پخش با تأخیر بسیاری از شبکه های رسانه ای در حال حاضر به مشترکان خود اجازه می دهند تا برنامه هایی را که از دست داده اند در زمان دیگری تماشا کنند .سرویس پخش با تأخیر شاید از جهات گوناگون شبیه سرویس VOD باشد. اما تفاوت اساسی بین این دو سرویس در این است که محتوای به اشتراک گذاشته شده در این سرویس پخش با تأخیر دارای مدت زمانی محدود است. شما نمی توانید قسمتی از سریال محبوبتان را که مربوط به چند سال پیش است از طریق این سرویس به تماشا بنشینید. برای این کار باید از سرویس VODاستفاده کنید.
سرویس پخش زندهIPTV
شما در IPTV هم می توانید به تماشای برنامه های زنده بنشینید. برای مثال رویدادهای ورزشی را می توانید از طریق این سرویس به صورت زنده تماشا کنید .در واقع می توان گفت که IPTV از این لحاظ بسیار شبیه همان تلویزیون های معمولی عمل می کند Hulu, HQ Sports CBS, Go Sports FOX. TV Liveو TV Sling نمونه های معروفی هستند که به ارائه این سرویس می پردازند. هرچند سرعت توسعه این سرویس نسبتا باالست ولی با این حال هنوز به میزان محبوبیتی که سرویس VOD در حوزه IPTVکسب کرده است نرسیده است. شاید دلیل این موضوع هم همین باشد که این سرویس توسط تلویزیون های معمولی با هزینه ای کمتر در دسترس است.
در ایران گرچه فناوری تلویزیون اینترنتی (IPTV (در دنیا موضوع چندان تازهای نیست و بسیاری از کشورهای پیشرفته، در حال توسعه و حتی جهان سومی، چند سالی است که از آن بهره میبرند، اما این موضوع در کشور ما از سال ۱۳۸۰ در گام اول راهاندازی؛ یعنی ارائهٔ مجوز به شرکتهای خصوصی زمان زیادی را صرف کرد .برخی از کارشناسان مشکل عدم توسعهٔ تلویزیون اینترنتی در کشور را نبود متولی و مرجعی مشخص برای نظارت بر محتویات آن دانستهاند و معتقدند که کشمکشهای بین سه نهاد وزارت ارتباطات، وزارت ارشاد و سازمان صدا و سیما بر سر مستولی شدن بر این پروژه، توسعهٔ آن را تا به امروز به تعویق انداختهاست .در سال ۹۴ ،در یک فراخوان عمومی سازمان صدا و سیما اعطای نمایندگی IPTV را اعالم کرد که پس از بررسی اسناد شرکتکنندگان در فراخوان، ۵ شرکت انتخاب شد و نمایندگی سازمان در ارائهٔ خدمات IPTV به آنها اعطا شد . این شرکتها دیگر نیازی به دریافت مجوز از وزارت ارتباطات یا وزارت ارشاد را برای خدماتدهی ندارند، اما شرکتهایی که دسترسی به شبکهٔ ارتباطی برای ارائهٔ این خدمات را ندارند باید در قالب همکاری با بخش خصوصی، شبکهٔ مورد نیاز خود را تأمین کنند. در سال ۱۳۹۱ وبگاه تلوبیون به عنوان نخستین اینترنتی توسط شرکت سیما رایان شریف )بخش خصوصی( ٔ سرویس پخش زنده راهاندازی شد و در سال ۱۳۹۳ آرشیو کامل صدا و سیما به این محصول اضافه گردید
